Rối loạn ngôn ngữ – Wikipedia tiếng Việt

Rối loạn ngôn ngữ hoặc suy giảm ngôn ngữ là những rối loạn liên quan đến việc xử lý thông tin ngôn ngữ. Các vấn đề có thể gặp phải có thể liên quan đến ngữ pháp (cú pháp và/hoặc hình thái), ngữ nghĩa (ý nghĩa) hoặc các khía cạnh khác của ngôn ngữ. Những vấn đề này có thể là sự tiếp nhận (liên quan đến khả năng hiểu ngôn ngữ bị suy giảm), biểu cảm (liên quan đến việc diễn đạt ngôn ngữ) hoặc kết hợp cả hai. Các ví dụ bao gồm suy giảm ngôn ngữ cụ thể, được xác định tốt hơn là rối loạn ngôn ngữ phát triển, hoặc DLD, và chứng mất ngôn ngữ, trong số những người khác. Rối loạn ngôn ngữ có thể ảnh hưởng đến cả ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết,[1] và cũng có thể ảnh hưởng đến ngôn ngữ ký hiệu; thông thường, tất cả các hình thức ngôn ngữ sẽ bị suy yếu.

Dữ liệu bệnh hiện tại cho thấy 7 % trẻ nhỏ bị rối loạn ngôn ngữ, [ 2 ] [ 3 ] với những bé trai được chẩn đoán nhiều gấp đôi so với bé gái. [ 4 ]Nghiên cứu sơ bộ về những yếu tố rủi ro tiềm ẩn tiềm ẩn đã gợi ý những thành phần sinh học, ví dụ điển hình như sinh nhẹ cân, sinh non, biến chứng khi sinh chung và giới tính nam, cũng như lịch sử dân tộc mái ấm gia đình và giáo dục của cha mẹ thấp hoàn toàn có thể làm tăng rủi ro tiềm ẩn tăng trưởng rối loạn ngôn ngữ. [ 5 ]

Nguyên nhân của những dạng rối loạn ngôn ngữ[sửa|sửa mã nguồn]

Rối loạn ngôn ngữ có rất nhiều nguyên nhân khác nhau và mỗi nguyên nhân lại có những tiên lượng ngắn hạn, tiên lượng lâu dài khác nhau. Tuy nhiên, dù là do nguyên nhân gì, tiên lượng nói chung của vấn đề rối loạn ngôn ngữ cũng không thể tốt hơn tiên lượng của sang thương trên não có thể gây ra.

Các bệnh lý gây tổn thương thần kinh tiến triển như u thần kinh đệm, thoái hóa hay xơ cứng rải rác sẽ khiến diễn tiến của năng lực ngôn ngữ ngày càng xấu dần đi. Ngược lại, những sang thương não cấp tính như nhồi máu não, xuất huyết não, viêm não, chấn thương sọ não hay u não lành tính đã được phẫu thuật sẽ có năng lực phục sinh công dụng ngôn ngữ nếu bệnh tiến triển thuận tiện .Tuy nhiên, trong những trường hợp có tổn thương não trên cả hai bên bán cầu, đây là hàng rào rất lớn làm cản trở sự phục sinh ngôn ngữ. [ 6 ]

Dấu hiệu rối loạn ngôn ngữ ở trẻ nhỏ[sửa|sửa mã nguồn]

Nếu tăng trưởng bệnh rối loạn ngôn ngữ khi còn nhỏ, trẻ sẽ có những bộc lộ sau đây :– Thường xuyên không nhớ tên gọi của những đồ vật xung quanh và dùng những từ sửa chữa thay thế như ” cái đó ” hay ” cái ấy ” để sửa chữa thay thế .– Lẫn lộn những từ có tương quan với nhau, ví dụ như gọi ” cái bàn ” là ” ghế “, gọi ” thịt bò ” là ” thịt gà ” …– Vô thức hòn đảo những âm trong một từ, ví dụ ” mèo con ” thì đọc thành ” mòn ceo ” …– Thường xuyên quên từ và phải tự chế một từ khác để thay thế sửa chữa .– Nói những câu tối nghĩa hay sắp xếp từ ngữ trong câu sai thứ tự .– Dùng sai hoặc nói sai thành ngữ, tục ngữ .– Luôn hiểu mọi thứ theo đúng nghĩa đen nên không hiểu được những câu đùa ẩn ý .– Không thể tập trung chuyên sâu khi nghe người khác nói, đặc biệt quan trọng là khi có những tiếng ồn như tiếng tivi, tiếng nhạc …– Không hứng thú khi trò chuyện, ngay cả khi chuyện trò với người nhà hay bè bạn thân thương .– Không nhớ thông tin trong cuộc đối thoại vừa xảy ra. [ 7 ]

Dấu hiệu rối loạn ngôn ngữ ở người trưởng thành[sửa|sửa mã nguồn]

Đối với người ở độ tuổi trưởng thành, những biểu lộ của chứng rối loạn ngôn ngữ ở môi trường tự nhiên thao tác hoàn toàn có thể là :– Lo lắng khi phải chuyện trò hay thuyết trình trước mặt nhiều người .– Gặp khó khăn vất vả khi phải vấn đáp những câu hỏi từ cấp trên, ngay cả khi đã biết câu vấn đáp .

– Gặp khó khăn trong những cuộc tán gẫu nhỏ ở công ty.

– Không nhớ được những từ ngữ chuyên ngành trong việc làm của mình .– Không theo kịp trong những cuộc họp, đặc biệt quan trọng trong những cuộc họp có nhiều người phát biểu .– Nghiêm trọng hóa những câu nói thông thường .– Gặp khó khăn vất vả trong việc vấn đáp thắc mắc khi họp .– Gặp khó khăn vất vả trong việc làm theo những hướng dẫn phức tạp và thường chỉ muốn nhận trách nhiệm qua email .Nguyên nhân của chứng rối loạn ngôn ngữ thường không rõ. Tuy nhiên, hai nguyên do ảnh hưởng tác động tới năng lực ngôn ngữ hoàn toàn có thể kể đến là di truyền và dinh dưỡng. Đôi khi một số ít chấn thương đầu cũng hoàn toàn có thể gây ra bệnh. [ 7 ]

Phân loại rối loạn ngôn ngữ[sửa|sửa mã nguồn]

Phân loại rối loạn ngôn ngữ tùy thuộc vào vị trí của tổn thương trên hệ thần kinh TW. Các hội chứng rối loạn ngôn ngữ thường gặp trong thực hành thực tế lâm sàng thường nằm trong những bệnh cảnh có đi kèm với những tín hiệu thần kinh xác định khác. Đôi khi, người bệnh chỉ có rối loạn ngôn ngữ đơn thuần. Trong những trường hợp này, nguyên do do tổn thương não vẫn cần được nghĩ đến tiên phong .

Rối loạn ngôn ngữ Broca[sửa|sửa mã nguồn]

Rối loạn ngôn ngữ Broca được biểu lộ bằng tín hiệu thông hiểu còn tốt nhưng lại giảm lưu loát và giảm năng lực lặp lại. Đây là hội chứng rối loạn ngôn ngữ tiên phong được xác lập, thường đi kèm với yếu liệt và mất cảm xúc nửa người bên phải .Vị trí tổn thương trong rối loạn ngôn ngữ Broca là tại phần nắp trán, hồi trán giữa, vùng vỏ não hoạt động thấp, tiểu thùy đỉnh dưới, thể vân ngoài, bao trước bên và hàng loạt chất trắng từ dưới vỏ cho tới chất trắng quanh não thất .

Rối loạn ngôn ngữ hoạt động xuyên vỏ[sửa|sửa mã nguồn]

Người bị rối loạn ngôn ngữ hoạt động xuyên vỏ vẫn có năng lực thông hiểu tốt và lặp lại tốt nhưng không diễn đạt ngôn ngữ lưu loát được. Biểu hiện nổi bật là bệnh nhân đổi khác cách phát âm và giai điệu lời nói trở nên lộn xộn .Vị trí tổn thương trong rối loạn ngôn ngữ hoạt động xuyên vỏ hoàn toàn có thể nằm bất kỳ đâu trên thùy trán bên trái .

Rối loạn ngôn ngữ cảm xúc xuyên vỏ[sửa|sửa mã nguồn]

trái lại với rối loạn ngôn ngữ hoạt động xuyên vỏ, trong rối loạn ngôn ngữ cảm xúc xuyên vỏ, đặc trưng của lời nói là vẫn giữ được tính lưu loát tốt, lặp lại tốt trong khi thông hiểu lại giảm. Cụ thể là người bệnh vẫn hoàn toàn có thể nói ra những câu dài rõ ràng, đúng ngữ pháp, trôi chảy nhưng lại không tương ứng với câu hỏi .Rối loạn ngôn ngữ cảm xúc xuyên vỏ có vị trí tổn thương là tại chỗ nối thái dương – đỉnh – chẩm phía sau hồi thái dương trên và hoàn toàn có thể chồng chéo lên vùng sang thương của rối loạn ngôn ngữ Wernicke .

Rối loạn ngôn ngữ xuyên vỏ hỗn hợp[sửa|sửa mã nguồn]

Sự phối hợp của cả hai rối loạn ngôn ngữ hoạt động xuyên vỏ và rối loạn ngôn ngữ cảm xúc xuyên vỏ là rối loạn ngôn ngữ xuyên vỏ hỗn hợp. Trong đó, người bệnh vừa mắc phải giảm lưu loát và giảm thông hiểu trong khi năng lực tái diễn vẫn còn tốt. Cụ thể là bệnh nhân chỉ nói được những lời tự phát, những câu ngắn là có khuynh hướng lặp đi lặp lại như cũ khi được đặt câu hỏi .

Rối loạn ngôn ngữ Wernicke[sửa|sửa mã nguồn]

Rối loạn ngôn ngữ Wernicke còn gọi là rối loạn ngôn ngữ cảm xúc và trái ngược với rối loạn ngôn ngữ Broca là do tổn thương hoạt động. Điển hình là người bệnh vẫn tự biểu lộ bằng lời nói lưu loát với những câu nói dài, trơn tru, đúng ngữ pháp ; cách phát âm và nhịp điệu lời nói vẫn thông thường. Tuy nhiên, năng lực nghe hiểu và làm đúng nhu yếu hay vấn đáp đúng câu hỏi lại kém .Vị trí của tổn thương gây rối loạn ngôn ngữ Wernicke là một vùng to lớn ở vùng thái dương trên sau .

Rối loạn ngôn ngữ dẫn truyền[sửa|sửa mã nguồn]

Rối loạn ngôn ngữ dẫn truyền chỉ gây khiếm khuyết khả năng lặp lại trong khi khả năng thông hiểu và lưu loát vẫn còn tốt. Theo đó, bệnh nhân vẫn trả lời đúng các câu hỏi bằng những câu nói dài, lưu loát. Tuy nhiên, khi yêu cầu bệnh nhân lặp lại một câu nói hay kể lại câu chuyện, đọc chữ thành tiếng thì lời nói lại trở nên lộn xộn và có hiện tượng thay thế chữ.

Sang thương gây bệnh trong rối loạn ngôn ngữ dẫn truyền chỉ nằm khu trú ở tiểu thùy đỉnh dưới trái .

Rối loạn ngôn ngữ hàng loạt[sửa|sửa mã nguồn]

Rối loạn ngôn ngữ hàng loạt là thể nặng nề nhất trong những loại rối loạn ngôn ngữ. Người bệnh bị mất toàn bộ những công dụng nói một cách trầm trọng, gồm có cả công dụng ngôn ngữ hoạt động và ngôn ngữ cảm xúc .Tổn thương não trong rối loạn ngôn ngữ hàng loạt thường là một vùng lớn tại TT nói ở vùng trước và sau rãnh vỏ não Rolando. Nguyên nhân thường là do nhồi máu não hàng loạt động mạch não giữa bán cầu lợi thế. [ 6 ]