Trên cả tuyệt vời

Tựa bài viết là một cách nói rất thông dụng, trong tiếng Việt lẫn tiếng Anh, đến mức nhiều tổng hợp từ ( collocation ) dạng như thế này được 1 số ít từ điển phân loại như thể thành ngữ – idiom, mặc dầu có nhiều quan điểm cho rằng kiểu nói này rất informal, không tương thích với văn phong trang nghiêm .

Có lần một tờ báo viết bài bình luận về một trận bóng đá đã giật tít như thế: “Trên cả tuyệt vời.” Và một nhà báo khác bình luận về tít này đã hỏi: “Trên cả tuyệt vời là gì? Có phải là tuyệt cú mèo không?”

Như trên đã đề cập, cách nói như thế này rất phổ biến trong tiếng Anh, nên chúng ta sẽ dành chút thời gian để tìm hiểu, và cùng nhau học hỏi đôi chút, vì chúng ít nhiều hữu dụng, mặc ai muốn nói là chúng formal hay informal.

Bạn đang đọc: Trên cả tuyệt vời

Vậy “Trên cả tuyệt vời” nên dịch sang tiếng Anh như thế nào? Nếu tuyệt vời trong ngữ cảnh là tính từ, tức excellent, thì cách dịch “nhập môn” tiếng Anh có lẽ là very excellent hay extremely excellent, hay dùng một trạng từ tương tự nào khác để thêm vô từ excellent. Thực ra, người Anh/Mỹ sẽ không ngần ngại nói là Beyond excellence hay Beyond excellent, với nghĩa là tuyệt vời không thể diễn tả, chứ không phải “tuyệt cú mèo.”

Từ Beyond có thể kết hợp với vô số từ chỉ tính chất, mức độ để tạo ra các collocation mới, ví dụ như beyond incredible (thật quá sức không tin nổi, gần tương tự như beyond real – có cụm từ beyond unbelievable nhưng thấy ít dùng); hoặc đôi khi ta thấy cụm từ beyond (the) normal để chỉ điều gì đó không bình thường, nhưng có khi một native speaker thích thậm xưng đến mức dùng far beyond the normal.

Khi Rudy Giuliani, Luật sư riêng của Tổng thống Trump, thúc đẩy các vụ kiện được cho là vô căn cứ về bầu cử tại Mỹ, hãng tin NBC trích lời các luật sư cho rằng đó là điều vượt quá sự xấu hổ, và chắc hẳn bạn đã biết cách dùng từ ở đây. Nguyên văn câu nói đó của luật sư Glenn Kirschner trên nbcnews.com là: “It’s beyond an embarrassment.”

Có lẽ có đến hàng trăm cách cấu tạo từ như trên, và hàng ngàn tổ hợp từ được hình thành trong cách nói hàng ngày của người bản xứ. Do vậy, thay vì nói He has almost nothing to survive, bạn đừng lạ gì khi nghe He has next to nothing; thay vì viết rằng This plan is not perfect (kế hoạch này còn kém), bạn có thể dùng This plan is far from perfect/ perfection This plan is nowhere near perfection hay It is nowhere near as good; Thay vì nói rằng I don’t feel comfortable/ I feel very uneasy (cảm thấy khó xử, không thoải mái) thì bạn có thể nói I feel less than comfortable.

Tương tự như thế, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể tạo ra thêm những collocation từ việc ghép những tổng hợp từ như short of, more than, … với những tính từ, danh từ hay trạng từ khác. Các collocation này khá phổ cập, và nằm trong số những loại từ được tra từ điển nhiều nhất. Ví dụ, cụm từ “ next to nothing ”, theo từ điển Merriam-Webster, nằm trong top 6 % of words in terms of look-up popularity .

Tôi không rõ liệu có thống kê hay có tài liệu nào tập hợp những cách hình thành các cụm từ này không. It’s beyond me, nghĩa là vượt quá khả năng tôi.

Hãy theo dõi Reflective English trên trang Facebook “Reflective English,” nhóm “Biên – Phiên Dịch Tiếng Anh | Reflective English” và nhóm “Tiếng Anh Phổ Thông | Reflective English” nhé!