Rối loạn lo âu – Wikipedia tiếng Việt

Rối loạn lo âu (tiếng Anh: anxiety disorder) là một trong các rối loạn tâm lý có tính phổ biến cao[2][3], bệnh thường kết hợp với nhiều rối loạn khác như trầm cảm, rối loạn nhân cách, rối loạn ăn uống, rối loạn dạng cơ thể. Rối loạn lo âu là sự lo sợ quá mức trước một tình huống xảy ra, có tính chất vô lý, lặp lại và kéo dài gây ảnh hưởng tới sự thích nghi với cuộc sống[4]. Khi lo âu và sợ hãi quá mức ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống, vẫn tiếp tục ngay cả khi mối lo thực tế đã kết thúc thì đó là bệnh lý. Nguyên nhân chính xác của rối loạn bao gồm nhiều yếu tố khác nhau, chủ yếu liên quan tới các sang chấn tâm lý kết hợp với yếu tố nhân cách có xu hướng lo âu[4].

Các dạng rối loạn lo âu[sửa|sửa mã nguồn]

Rối loạn lo âu lan tỏa ( GAD )[sửa|sửa mã nguồn]

Các trường hợp hàng ngày qua cách nhìn của người bệnh đều rối như tơ vò, mọi cái có vẻ như đều không bình thường, đáng phải âu loThường khởi đầu từ 20-30 tuổi, số lượng người nữ mắc cao gấp đôi so với người nam, đặc thù của rối loạn này là sự lo âu lan tỏa, dai dẳng và không số lượng giới hạn hay điển hình nổi bật trong bất kể trường hợp, đối tượng người dùng đặc biệt quan trọng nào. Bệnh có những biểu lộ về tâm trạng như luôn không an tâm, bồn chồn, còn sức khỏe thể chất thì hay run rẩy, căng cứng bắp thịt, vã mồ hôi, thắt ngực, nóng sống lưng, đau bụng, khó ngủ. Do những biểu lộ này bệnh nhân thường tìm đến những bác sĩ đa khoa để tìm những tổn thương sức khỏe thể chất cho đến khi không tìm được nguyên do thì mới tìm đến những bác sĩ tâm ý. Một trong những tiêu chuẩn chẩn đoán quan trọng là lo âu quá mức hàng ngày trong thời hạn tối thiểu 6 tháng .

Với những người bị rối loạn lo âu lan tỏa, mỗi ngày diễn ra họ đều phải trải qua cảm xúc lo lắng và căng thẳng quá mức, mặc dù có rất ít hoặc không có vấn đề nghiêm trọng nào. Họ hay dự đoán các sự kiện bất trắc và quá quan tâm đến các vấn đề sức khỏe, tiền bạc, gia đình, hoặc khó khăn trong công việc…

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế ( OCD )[sửa|sửa mã nguồn]

Có người rửa tay đến vài chục lần mỗi ngày, trong thực tiễn thì tay không bẩn nhưng họ bị ám ảnh rằng nó không được sạch

Trước đây do có ít bệnh nhân đến khám và chịu thừa nhận nên rối loạn này được cho là không phổ biến nhưng những con số thống kê gần đây cho thấy quan niệm này cần phải đính chính lại, theo ước tính ở Mỹ có khoảng 2% người mắc, nam nữ có tỉ lệ như nhau[5]. Đặc điểm của bệnh là các ý nghĩ ám ảnh và hành vi cưỡng chế, người bệnh không làm chủ được các ý nghĩ lặp đi lặp lại một cách vô lý và để giảm bớt độ thôi thúc gây khó chịu cho bản thân họ buộc phải thực hiện hành vi cưỡng chế. Một số hành vi cưỡng chế cụ thể như là nhìn đồng hồ hoặc rửa tay liên tục, sưu tầm các vật vô giá trị, ngăn nắp quá mức, tìm kiếm sự cân đối[6]… Nhiều người ý thức được tính chất bất thường của hành vi nhưng không khống chế được chúng, họ miêu tả điều đó giống như khi bị nấc dù rất muốn nhưng không thể nào dừng lại được.

Người mắc rối loạn ám ảnh cưỡng chế phần nào hiểu rõ tính chất vô ích của ám ảnh. Đôi khi chính họ cũng công nhận ý nghĩ ám ảnh và hành vi cưỡng chế của họ là phi lý. Nhưng phần lớn họ không có nhận định chắc chắn về sự sợ hãi của mình hoặc thậm chí có niềm tin mạnh mẽ rằng những hành vi đó là phù hợp. Những người mắc rối loạn ám ảnh cưỡng chế phải đấu tranh rất quyết liệt để xua những ý nghĩ không mong muốn và hành vi cưỡng chế. Rất nhiều người có thể ngăn các triệu chứng ám ảnh cưỡng chế xuất hiện trong nhiều giờ khi họ ở trong lớp học hay ở nơi làm việc. Nhưng qua thời gian đó sự kháng cự yếu đi và họ bị chi phối bởi hành vi ám ảnh mang tính chất lễ nghi rất mạnh, nó ảnh hưởng đến toàn bộ cuộc sống của bệnh nhân và đôi khi khiến họ khó có thể ở một nơi nào đó ngoài căn nhà của mình.

Rối loạn stress sau sang chấn ( PTSD )[sửa|sửa mã nguồn]

Trải qua một sang chấn tâm ý lớn, ví dụ điển hình như thảm họa vạn vật thiên nhiên, tai nạn đáng tiếc hoàn toàn có thể dẫn đến căn bệnh nàySau một thưởng thức đau buồn như người thân trong gia đình mất, bị ngược đãi, cuộc chiến tranh, thiên tai … phần nhiều tất cả chúng ta lấy lại được cảm hứng quân bình theo thời hạn, tuy nhiên ở một số ít người nó lại trở thành nỗi không an tâm dai dẳng, cảm xúc đau buồn không nguôi này gọi là rối loạn stress sau sang chấn. Tên gọi PTSD chính thức sinh ra sau khi người ta nhận thấy rằng rất nhiều cựu binh Mỹ tham chiến ở Nước Ta sau khi trở về nước mặc dầu có đời sống như mọi người nhưng lại có nhiều biểu lộ tâm ý không bình thường. Các triệu chứng thường thấy là người bệnh hay nhớ lại thực trạng sang chấn ngoài ý muốn hoặc nó hoàn toàn có thể đến trong cơn ác mộng. Những người có tuổi thơ xấu số, bị lạm dụng tình dục, tận mắt chứng kiến cái chết thảm khốc của người mà mình yêu quý có năng lực cao mắc bệnh này .Người ta nhận thấy sự tác động ảnh hưởng khác nhau của sự kiện gây sang chấn đến những người khác nhau, với người này thì để lại hậu quả nghiêm trọng người khác thì không. Trong cùng một biến cố thì người trực tiếp là nạn nhân có rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh cao hơn người chỉ gián tiếp tương quan, ví dụ điển hình như chỉ nhìn thấy sự kiện. Ngoài ra cũng phải kể đến yếu tố tâm ý riêng của từng người, những người có năng lực chịu đựng stress tốt hơn thì ít rủi ro tiềm ẩn hơn, tuy nhiên toàn bộ mọi người đều có mức độ chịu đựng nhất định, hiếm có người nào sống sót trở lại từ những trại tập trung chuyên sâu của Đức Quốc xã mà lại không bị tổn thương về tâm ý [ 7 ] .

Ám ảnh sợ xã hội[sửa|sửa mã nguồn]

Những trường hợp tiếp xúc đôi lúc trở thành nỗi sợ hãi – điều ấy tác động ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống thông thườngNhư tên gọi, người bệnh luôn cảm thấy sợ hãi quá mức trong những trường hợp mang tính xã hội như trong những buổi tiệc, chuyện trò trước đám đông, hay thậm chí còn chỉ là chuyện trò với người khác hoặc bị một ai đó nhìn. Có những biểu lộ như đỏ mặt, run rẩy, buồn nôn … Khi hành vi thì luôn sợ hãi rằng mình sẽ làm những hành vi ngớ ngẩn để rồi phải xấu hổ. Theo thống kê khoảng chừng 3.7 % người Mỹ mắc căn bệnh này tức là giao động 5.3 triệu người, nữ có tỉ lệ mắc cao gấp đôi phái mạnh, thế nhưng tỉ lệ phái mạnh dữ thế chủ động tìm kiếm sự trợ giúp để chữa trị lại nhiều hơn [ 8 ]. Bệnh thường khởi phát trong thời kỳ thơ ấu hoặc đầu trưởng thành hiếm khi bị bệnh sau tuổi 25. Nếu không được chữa trị bệnh sẽ làm tác động ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống. Một số trường hợp xã hội mà người bệnh thường tránh né nhất đó là [ 9 ] :

• Nói chuyện trước đám đông
• Làm việc khi ai đó đang nhìn mình
• Nói chuyện trên điện thoại
• Gặp người lạ
• Hẹn hò
• Ăn ở nơi công cộng
• Trả lời câu hỏi trong lớp học

Rối loạn lo âu khi xa cách[sửa|sửa mã nguồn]

Biểu hiện sự lo âu thái quá khi phải xa cách thiên nhiên và môi trường hoặc người đem lại cảm xúc bảo đảm an toàn. Bệnh có Open ở người trưởng thành nhưng đối tượng người dùng đa phần mắc bệnh là trẻ nhỏ. Cần nhớ rằng lo âu khi xa cách là một quá trình trong quy trình tăng trưởng tự nhiên của trẻ [ 10 ] ( rất dễ quan sát ở trẻ sơ sinh chúng hoàn toàn có thể khóc ngay khi đến nhà người lạ ) do vậy chẩn đoán mắc bệnh chỉ có ý nghĩa với những bộc lộ vượt mức thiết yếu .
Rối loạn lo âu hoàn toàn có thể gây ra bởi lạm dụng rượu quá độ. Tuy nhiên, việc sử dụng rượu vừa phải cũng hoàn toàn có thể gây ra sự tăng độ lo âu so với 1 số ít cá thể. Sự phụ thuộc vào của Caffeine, rượu và benzodiazepine hoàn toàn có thể làm trầm trọng thêm hoặc gây ra sự lo ngại và bồn chồn. Rối loạn lo âu thường xảy ra trong quy trình tiến độ cai rượu cấp tính và hoàn toàn có thể sống sót đến 2 năm như một phần của hội chứng cai sau cấp tính, nằm khoảng chừng một phần tư số người khỏi bệnh nghiện rượu. Trong một nghiên cứu và điều tra vào năm 1988, bệnh ở khoảng chừng một nửa số bệnh nhân tham gia những dịch vụ sức khỏe thể chất tinh thần tại một phòng khám tinh thần của bệnh viện Anh, với những thực trạng gồm có rối loạn lo âu như rối loạn hoảng sợ hoặc ám ảnh sợ xã hội, được xác lập là do rượu hoặc sự nhờ vào của benzodiazepine. Ở những bệnh nhân này, sự ngày càng tăng lo âu khởi đầu xảy ra trong thời hạn rút tiền sau đó là chấm hết những triệu chứng lo âu của họ

Điều kiện Y tế[sửa|sửa mã nguồn]

Đôi khi, rối loạn lo âu hoàn toàn có thể là công dụng phụ của một bệnh nội tiết tiềm ẩn gây ra chứng tăng động hệ thần kinh, ví dụ điển hình như pheochromocytoma hoặc cường giáp .
Rối loạn lo âu hoàn toàn có thể phát sinh để phân phối với những căng thẳng mệt mỏi trong đời sống như lo ngại về kinh tế tài chính hoặc bệnh mãn tính. Lo âu của thanh thiếu niên và người trẻ tuổi phổ cập là do những căng thẳng mệt mỏi của sự tương tác xã hội, nhìn nhận và hình ảnh khung hình. Lo lắng cũng thông dụng ở những người lớn tuổi bị chứng mất trí. Mặt khác, rối loạn lo âu đôi lúc bị chẩn đoán sai ở những người lớn tuổi khi những bác sĩ lý giải sai những triệu chứng của bệnh lý thực thể ( ví dụ, tim đập do rối loạn nhịp tim ) là tín hiệu của sự lo ngại

GAD chạy trong các gia đình và phổ biến hơn gấp sáu lần ở trẻ em của người mắc bệnh này.

Trong khi lo ngại phát sinh như một sự thích nghi, trong thời tân tiến, nó phần đông luôn được nghĩ đến xấu đi trong toàn cảnh rối loạn lo âu. Những người mắc những rối loạn này có mạng lưới hệ thống rất nhạy cảm ; do đó, mạng lưới hệ thống của họ có xu thế phản ứng thái quá với những kích thích có vẻ như vô hại. Đôi khi rối loạn lo âu xảy ra ở những người đã từng bị chấn thương, chứng tỏ sự ngày càng tăng tỷ suất lo âu khi người đó sinh con, người con hoàn toàn có thể sẽ có một tương lai khó khăn vất vả. Trong những trường hợp này, rối loạn phát sinh như một cách để Dự kiến rằng môi trường tự nhiên của cá thể sẽ liên tục gây ra những mối rình rập đe dọa .

Tình trạng lo ngại lê dài[sửa|sửa mã nguồn]

Ở mức độ thấp, lo ngại không phải là một điều xấu. Trên trong thực tiễn, phản ứng nội tiết tố so với sự lo ngại đã tăng trưởng như một quyền lợi, vì nó giúp con người phản ứng với những nguy khốn. Các nhà nghiên cứu trong y học tiến hóa tin rằng sự thích nghi này được cho phép con người nhận ra có một mối rình rập đe dọa tiềm tàng và hành vi tương thích để bảo vệ năng lực bảo vệ lớn nhất. Thực tế đã chứng tỏ rằng những người có mức độ lo ngại thấp có rủi ro tiềm ẩn tử trận cao hơn những người có mức độ trung bình. Điều này là do sự vắng mặt của nỗi sợ hãi hoàn toàn có thể dẫn đến thương tích hoặc tử trận. Ngoài ra, những bệnh nhân mắc cả lo âu và trầm cảm được phát hiện có tỷ suất mắc bệnh thấp hơn so với những người bị trầm cảm đơn thuần. Ý nghĩa tính năng của những triệu chứng tương quan đến lo âu gồm có : sự tỉnh táo hơn, chuẩn bị sẵn sàng hành vi nhanh hơn và giảm năng lực bỏ qua những mối rình rập đe dọa. Trong tự nhiên, những cá thể dễ bị tổn thương, ví dụ như những người bị tổn thương hoặc mang thai, có ngưỡng phản ứng lo âu thấp hơn, khiến họ tỉnh táo hơn. Điều này cho thấy một lịch sử vẻ vang tiến hóa lê dài của phản ứng lo âu .
Người ta đã đưa ra giả thuyết rằng tỷ suất lo ngại cao là một phản ứng đối với cách thiên nhiên và môi trường xã hội đã biến hóa từ thời đại Cổ sinh. Ví dụ, trong thời kỳ đồ đá có sự tiếp xúc da kề da nhiều hơn và giải quyết và xử lý nhiều em bé hơn bởi mẹ của chúng, cả hai đều là những kế hoạch làm giảm sự lo ngại. Ngoài ra, có sự tương tác lớn hơn với người lạ trong thời hiện tại trái ngược với sự tương tác chỉ giữa những bộ lạc thân mật. Các nhà nghiên cứu cho rằng việc thiếu sự tương tác xã hội liên tục, đặc biệt quan trọng là trong những năm hình thành, là nguyên do thôi thúc tỷ suất lo ngại cao .Nhiều trường hợp hiện tại có năng lực là tác dụng của một sự không tương thích tiến hóa, được đặc biệt quan trọng gọi là ” sự không tương thích tâm ý “. Theo thuật ngữ tiến hóa, sự không tương thích xảy ra khi một cá thể chiếm hữu những đặc thù thích nghi với thiên nhiên và môi trường khác với môi trường tự nhiên hiện tại của cá thể đó. Ví dụ, mặc dầu một phản ứng lo âu hoàn toàn có thể đã được tăng trưởng để giúp xử lý những trường hợp rình rập đe dọa tính mạng con người, so với những cá thể nhạy cảm cao trong những nền văn hóa truyền thống phương Tây chỉ cần nghe tin xấu hoàn toàn có thể gợi ra phản ứng can đảm và mạnh mẽ .Một quan điểm tiến hóa hoàn toàn có thể phân phối cái nhìn thâm thúy về những lựa chọn thay thế sửa chữa cho những chiêu thức điều trị lâm sàng hiện tại cho những rối loạn lo âu. Đơn giản chỉ cần biết 1 số ít lo ngại là có lợi hoàn toàn có thể làm giảm bớt 1 số ít hoảng sợ tương quan đến những điều kiện kèm theo nhẹ. Một số nhà nghiên cứu tin rằng, về mặt kim chỉ nan, sự lo ngại hoàn toàn có thể được làm trung gian bằng cách giảm cảm xúc dễ bị tổn thương của bệnh nhân và sau đó biến hóa sự nhìn nhận của họ về trường hợp .

Các rối loạn tinh thần tích hợp[sửa|sửa mã nguồn]

Theo thống kê riêng ở Mỹ của dự án Bất Động Sản nghiên cứu và điều tra National Comorbidity Survey trong năm 2005 ( một dự án Bất Động Sản điều tra và nghiên cứu về tỉ lệ những rối loạn tinh thần ở người Mỹ ) thì 58 % bệnh nhân được chẩn đoán trầm cảm có rối loạn lo âu, trong số đó 17,2 % là rối loạn lo âu lan tỏa, 9,9 % là rối loạn hoảng sợ. Bệnh nhân rối loạn lo âu cũng có tỉ lệ cao bị trầm cảm ngoài ra 22,4 % bệnh nhân mắc ám ảnh sợ xã hội, 9,4 % bệnh nhân sợ khoảng chừng trống và 2,3 % rối loạn hoảng sợ. Nhiều trường hợp những triệu chứng không đủ mạnh để chẩn đoán là rối loạn lo âu hay trầm cảm khi đó chẩn đoán tiên phong của bệnh nhân sẽ được vận dụng [ 11 ]. Có vật chứng cho thấy việc tiếp xúc lâu dài hơn với dung môi hữu cơ trong thiên nhiên và môi trường thao tác hoàn toàn có thể tương quan đến rối loạn lo âu. Vẽ tranh, sơn phủ và trải thảm là một số ít việc làm trong đó tiếp xúc đáng kể với dung môi hữu cơ hoàn toàn có thể xảy ra .Uống caffeine hoàn toàn có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm chứng rối loạn lo âu, gồm có cả rối loạn hoảng sợ. Những người bị rối loạn lo âu hoàn toàn có thể có độ nhạy caffeine cao. Rối loạn lo âu do caffein là một phân lớp của chẩn đoán DSM-5 về rối loạn lo âu do chất / thuốc gây ra. Rối loạn lo âu do chất / thuốc gây ra thuộc nhóm rối loạn lo âu, và không phải là loại rối loạn gây nghiện và tương quan đến chất gây nghiện, mặc dầu những triệu chứng là do tác động ảnh hưởng của một chất .Sử dụng cần sa có tương quan đến rối loạn lo âu. Tuy nhiên, mối quan hệ đúng chuẩn giữa việc sử dụng cần sa và lo ngại vẫn cần phải được xác nhận thêm
Cũng như nhiều rối loạn tâm ý khác việc điều trị gồm có hai phương pháp chính, đó là sử dụng thuốc và những liệu pháp tâm ý trong đó có liệu pháp hành vi nhận thức, tham vấn tâm ý, thư giãn giải trí ( người bệnh thực hành thực tế những bài tập thả lỏng cơ tích hợp với tập thở khí công … ) [ 4 ]

Liệu pháp hành vi nhận thức[sửa|sửa mã nguồn]

Trị liệu bằng những liệu pháp hành vi nhận thức hiện còn chưa được phổ cập ở Nước Ta. Việc điều trị gồm có nhiều nội dung khác nhau như là giáo dục về tâm ý, hướng dẫn cách giải quyết và xử lý khi có những bộc lộ của lo âu, hoảng sợ như là tập thư giãn giải trí, tập hít thở sâu, hoặc có những liệu pháp giúp bệnh nhân từ từ thích nghi được với những thực trạng gây ra thực trạng lo âu và những triệu chứng sẽ dần biến mất. Để điều trị hiệu suất cao thường phối hợp cả hai chiêu thức dùng thuốc và hành vi nhận thức .
Loại thuốc đang được dùng thông dụng lúc bấy giờ là nhóm thuốc ức chế hấp thu serotonin có tinh lọc ( SSRI ) mà một số ít hoạt chất phổ cập như là fluoxetine, sertraline, paroxetine … và loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng amitriptylin cùng nhóm benzodiazepine. Tuy nhiên việc lựa chọn loại thuốc nào còn phụ thuộc vào vào nhiều yếu tố khác như thể bệnh nhân có bệnh lý khác phối hợp hay không, điều kiện kèm theo kinh tế tài chính. Cũng cần phải rất là chú ý quan tâm tính năng phụ của thuốc khi sử dụng, SSRI là loại thuốc ít có rủi ro tiềm ẩn về tim mạch, kháng cholinergic và ngộ độc tương quan đến quá liều nhưng nó có công dụng phụ trên công dụng tình dục. Khi dùng loại thuốc nhóm benzodiazepin thì có những rủi ro tiềm ẩn nhờ vào thuốc khi sử dụng lâu bền hơn, chỉ nên sử dụng ở những bệnh nhân buộc phải được trấn áp những triệu chứng một cách nhanh gọn như thể bệnh nhân có rủi ro tiềm ẩn nghỉ việc, nghỉ học. Loại thuốc chống trầm cảm 3 vòng thường có những rủi ro tiềm ẩn tính năng phụ lên hệ tim mạch, thế cho nên cần đặc biệt quan trọng quan tâm với những bệnh nhân cao tuổi ( thường có hệ tim mạch yếu ) và những người có bệnh lý khung hình kèm theo .

Lối sống và chính sách siêu thị nhà hàng[sửa|sửa mã nguồn]

Thay đổi lối sống bao gồm tập thể dục, trong đó có bằng chứng vừa phải cho một số cải thiện, thường xuyên hóa giấc ngủ, giảm lượng caffeine và ngừng hút thuốc.  Ngừng hút thuốc có lợi ích trong lo âu lớn bằng hoặc lớn hơn so với thuốc.  Axit béo không bão hòa đa omega-3 (như dầu cá) có thể làm giảm lo lắng, đặc biệt ở những người có triệu chứng quan trọng hơn[12].

Ở trẻ nhỏ[sửa|sửa mã nguồn]

Thỉnh thoảng, trẻ em cảm thấy lo lắng chẳng hạn như khi chúng bắt đầu đi học hoặc đi nhà trẻ, hoặc chuyển đến một khu vực mới.

Lo lắng là một cảm xúc không tự do, ví dụ điển hình sợ hãi, đó là một phản ứng dễ hiểu ở trẻ nhỏ để đổi khác hoặc một sự kiện stress .Nhưng so với 1 số ít trẻ nhỏ, sự lo ngại ảnh hưởng tác động đến hành vi và tâm lý của chúng hàng ngày, can thiệp vào trường học, nhà cửa và đời sống xã hội của chúng. Đây là khi bạn hoàn toàn có thể cần sự trợ giúp chuyên nghiệp để xử lý nó trước khi nó trở thành một yếu tố nghiêm trọng hơn [ 13 ] .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://helienthong.edu.vn
Category: Tiếng anh