Thú vị nguồn gốc và ý nghĩa tên gọi của tỉnh Hà Giang

Hà Giang là một tỉnh thuộc vùng Đông Bắc Nước Ta. Phía Đông giáp tỉnh Cao Bằng, phía Tây giáp tỉnh Yên Bái và Tỉnh Lào Cai, phía Nam giáp tỉnh Tuyên Quang phía Bắc giáp nước Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc. Hà Giang có diện tích quy hoạnh tự nhiên là 7.884,37 km2, trong đó theo đường chim bay, chỗ rộng nhất từ tây sang đông dài 115 km và từ bắc xuống nam dài 137 km .
Văn hoá - Điều thú vị về nguồn gốc, ý nghĩa tên gọi của tỉnh Hà Giang và những câu chuyện có thể bạn chưa biết

Hà Giang là một tỉnh miền núi biên giới ở cực bắc của Tổ quốc, có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng.

Tại điểm cực bắc của chủ quyền lãnh thổ Hà Giang, cũng là điểm cực bắc của Tổ quốc, cách Lũng Cú chừng 3 km về phía đông, có vĩ độ 23013 ‘ 00 ” ; điểm cực tây cách Xín Mần khoảng chừng 10 km về phía tây nam, có kinh độ l04024 ‘ 05 ” ; mỏm cực đông cách Mèo Vạc 16 km về phía đông – đông nam có kinh độ l05030 ‘ 04 ” .
Trung tâm hành chính của tỉnh là thành phố Hà Giang, cách Thủ đô TP.HN 320 km. Địa hình của tỉnh Hà Giang khá phức tạp, có nhiều ngọn núi đá cao và sông suối, hoàn toàn có thể chia làm 3 vùng. Vùng cao núi đá phía bắc nằm sát chí tuyến bắc, có độ dốc khá lớn, thung lũng và sông suối bị chia cắt nhiều. Nằm trong vùng khí hậu cận nhiệt đới ẩm nhưng do địa hình cao nên khí hậu Hà Giang mang nhiều sắc thái ôn đới. Vùng cao núi đất phía tây thuộc khối núi thượng nguồn sông Chảy, sườn núi dốc, đèo cao, thung lũng và lòng suối hẹp. Vùng thấp trong tỉnh gồm vùng đồi núi, thung lũng sông Lô và thành phố Hà Giang .
Văn hoá - Điều thú vị về nguồn gốc, ý nghĩa tên gọi của tỉnh Hà Giang và những câu chuyện có thể bạn chưa biết (Hình 2).

Sông Lô đoạn phía nam thành phố Hà Giang.

Về tên gọi Hà Giang theo cách lý giải về nghĩa chữ, thì trong từ Hà Giang, cả ” Hà ” và ” Giang ” đều có nghĩa là sông, trong đó ” Hà ” là sông nhỏ và ” Giang ” là sông lớn. Tên gọi Hà Giang được giảng nghĩa là ” sông nhỏ chảy vào sông lớn “. Cách đặt tên này dựa vào đặc thù địa hình thực tiễn của Hà Giang, với dòng sông Miện chảy vào sông Lô. Đây là hai con sông chính chảy qua TT của tỉnh .
Trong hai con sông làm ra tên gọi Hà Giang, sông Lô là một dòng sông có vai trò đặc biệt quan trọng quan trọng trong lịch sử dân tộc Nước Ta. Với chiều dài 274 km, đây là 1 trong 5 con sông dài nhất ở miền Bắc
Những khu vực sông chảy qua đều là địa hình đồi núi hiểm trở. Vì vậy hai bên bờ sông có nhiều khung cảnh kỳ vĩ như ghềnh đá, rừng rậm, những dãy núi trùng điệp phía xa …
Văn hoá - Điều thú vị về nguồn gốc, ý nghĩa tên gọi của tỉnh Hà Giang và những câu chuyện có thể bạn chưa biết (Hình 3).

Hà Giang là điểm đến du lịch hấp dẫn.

Hà Giang được thiên nhiên ưu đãi với nền văn hoá lâu đời thuộc niên đại đồ đồng Đông Sơn, có các di tích người tiền sử ở Bắc Mê, Mèo Vạc. Đây cũng là tỉnh có nhiều đồng bào dân tộc thuộc vùng Đông Bắc sinh sống, với 22 dân tộc có nhiều phong tục tập quán, văn hoá truyền thống và những lễ hội rất sinh động đã làm Hà Giang trở thành nơi hấp dẫn du khách đến tham quan.

Bên cạnh đó, Hà Giang có nhiều núi non hùng vĩ, có đỉnh Tây Côn Lĩnh ( 2419 m ) và đỉnh Chiêu lầu thi ( 2402 m ) là cao nhất. Về thực vật, Hà Giang có nhiều khu rừng nguyên sinh, nhiều gỗ quý, và có tới 1000 loại cây dược liệu. Động vật có hổ, chim công, chim trĩ, tê tê, và nhiều loại chim thú khác .
Năm 2010 Công viên địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn được UNESCO công nhận là thành viên của mạng lưới khu vui chơi giải trí công viên địa chất toàn thế giới. Tháng 9 năm 2012 Ruộng bậc thang Hoàng Su Phì đã được công nhận là Di tích vương quốc Ruộng bậc thang Hoàng Su Phì .
Văn hoá - Điều thú vị về nguồn gốc, ý nghĩa tên gọi của tỉnh Hà Giang và những câu chuyện có thể bạn chưa biết (Hình 4).

Dinh thự họ Vương thuộc xã Sà Phìn, huyện Đồng Văn là một công trình kiến trúc đẹp và độc đáo được thu hút được nhiều du khách thăm quan.

Ngoài ra, khi du lịch Hà Giang bạn sẽ được tham gia tò mò những tiệc tùng truyền thống cuội nguồn ở nơi đây, như tiệc tùng Lồng Tồng của người Tày được tổ chức triển khai vào đầu tháng Giêng hàng năm, để cầu mong mưa thuận gió hoà, cây cối tốt tươi, mùa màng bội thu và đời sống no đủ ;

Lễ hội Gầu Tào từ ngày 1 đến Rằm tháng Giêng, đây là một trong các lễ hội rất quan trọng của người Mông. Mục đích của lễ hội là cầu phúc hay cầu mệnh. Nếu hội tổ chức ba năm liền, mỗi năm tổ chức 3 ngày, còn hội làm gộp một năm sẽ tổ chức trong vòng 9 ngày;

Lễ hội Cấp Sắc còn gọi là lễ Lập tịnh chỉ có ở phái mạnh. Theo ý niệm của người Dao, nếu đàn ông chưa trải qua lễ cấp sắc dù già vẫn được coi là trẻ con vì chưa có thầy Cấp sắc. Thời gian tổ chức triển khai vào Tháng 11, tháng 12 hoặc tháng Giêng hàng năm ;
Chợ tình Khâu Vai, thời hạn tổ chức triển khai mỗi năm một lần duy nhất vào dịp 27/3 ( âm lịch ), đây nơi quy tụ của những đôi trai gái tìm bạn tình, của những đôi lứa yêu nhau hay những đôi yêu mà không tới được với nhau .
Văn hoá - Điều thú vị về nguồn gốc, ý nghĩa tên gọi của tỉnh Hà Giang và những câu chuyện có thể bạn chưa biết (Hình 5).

Lễ hội nhảy lửa của người Pà Thẻn (sống ở huyện Bắc Quang và Quang Bình – tỉnh Hà Giang và Chiêm Hóa – tỉnh Tuyên Quang). thường được tổ chức hàng năm lúc giao thời năm cũ và năm mới, vào dịp thu hoạch vụ mùa khoảng tháng 10 tháng 11 âm lịch đến ngày Rằm tháng Giêng.

Quốc Tiệp (t/h)